Share:
Share:
Molana (Mevlana) Rumi has written a vast collection of poems, and opinions on the “best” ones can vary depending on personal preferences. However, here are a few widely acclaimed and beloved poems by Rumi:
- “The Guest House”:
- This poem invites us to embrace all experiences and emotions that come our way, treating them as guests in the guesthouse of our hearts.
- “Love Said to Me”:
- In this poem, Rumi beautifully expresses the transformative power of love and its ability to dissolve boundaries and unite souls.
- “I Am Wind, You Are Fire”:
- This poem explores the theme of longing and desire for spiritual union, using metaphors of wind and fire to depict the intensity of the seeker’s yearning.
- “The Reed Flute’s Song”:
- Considered one of Rumi’s most famous poems, it tells the story of a reed flute longing for reunion with its source, symbolizing the human soul’s yearning for the divine.
- “Only Breath”:
- This poem explores the transient nature of life and the interconnectedness of all things, reminding us to cherish each moment and find beauty in the present.
On the day of my death when my body departs
Do not think that I am in pain in this world
به روز مرگ چو تابوت من روان باشد
گمان مبر که مرا درد این جهان باشد
Do not mourn for me, and do not say farewell, farewell
Because falling into the trap of demons is the real pity
برای من مگری و مگو دریغ دریغ
به دام دیو درافتی دریغ آن باشد
When you see my corpse, do not lament separation, separation
For me, it will be the time of union and meeting
جنازه‌ام چو ببینی مگو فراق فراق
مرا وصال و ملاقات آن زمان باشد
Do not say goodbye to me as you entrust me to the grave
For the grave is the veil of the gathering of paradise
مرا به گور سپاری مگو وداع وداع
که گور پرده جمعیت جنان باشد
Why do you think it is a loss when you see the setting
Of the sun and the moon? It is the time for their rise
فروشدن چو بدیدی برآمدن بنگر
غروب شمس و قمر را چرا زیان باشد
It may seem like sunset to you, but it is actually sunrise
The grave appears as a prison, but it is the liberation of the soul
تو را غروب نماید ولی شروق بود
لحد چو حبس نماید خلاص جان باشد
Which seed fell into the ground and did not sprout?
Why do you think that your seed, the human, is otherwise?
کدام دانه فرورفت در زمین که نرست
چرا به دانه انسانت این گمان باشد
Which water jug fell down and did not rise?
Why does Joseph’s well complain about the soul?
کدام دلو فرورفت و پر برون نامد
ز چاه یوسف جان را چرا فغان باشد
Close your mouth from this side and open it towards the other
For your cries of “Huwi!” will echo in the realm of the eternal.
دهان چو بستی از این سوی آن طرف بگشا
که های هوی تو در جو لامکان باشد
ای عاشقان، ای عاشقان، امروز مائیم و شما
ای عاشقان ای عاشقان امروز ماییم و شما
افتاده در غرقابه‌ای تا خود که داند آشنا
O lovers, O lovers, today we are here, and so are you
Immersed in the ocean, only the familiar knows the way
گر سیل عالم پر شود هر موج چون اشتر شود
مرغان آبی را چه غم تا غم خورد مرغ هوا
If the world is flooded and every wave becomes like a camel
Why should the waterbirds grieve when the bird of the sky is their companion?
ما رخ ز شکر افروخته با موج و بحر آموخته
زان سان که ماهی را بود دریا و طوفان جان فزا
We have lit our faces with sugar and learned from the waves and the sea
Just like the fish that has the ocean and the soul-stirring storm
ای شیخ ما را فوطه ده وی آب ما را غوطه ده
ای موسی عمران بیا بر آب دریا زن عصا
O Sheikh, give us your robe, immerse us in your water
O Moses of our time, come and strike the sea with your staff
این باد اندر هر سری سودای دیگر می‌پزد
سودای آن ساقی مرا باقی همه آن شم
This wind in every corner is brewing a different longing
My longing is for that cupbearer, everything else is yours
دیروز مستان را به ره بربود آن ساقی کله
امروز می در می‌دهد تا برکند از ما قبا
Yesterday the cupbearer snatched the turbans from the intoxicated
Today he offers wine, so we can cast off our cloaks
ای رشک ماه و مشتری با ما و پنهان چون پری
خوش خوش کشانم می‌بری آخر نگویی تا کجا
O envy of the moon and Jupiter, hidden among us like a fairy
You lead us joyfully, but tell us, where are you taking us?
هر جا روی تو با منی ای هر دو چشم و روشنی
خواهی سوی مستیم کش خواهی ببر سوی فنا
Wherever you go, you are with me, O eyes shining brightly
If you want, take me towards intoxication, if you want, take me towards annihilation
عالم چو کوه طور دان ما همچو موسی طالبان
هر دم تجلی می‌رسد برمی‌شکافد کوه را
Know that the world is like Mount Sinai, and we are like Moses, seekers
With each revelation, the mountain is rent asunder
یک پاره اخضر می‌شود یک پاره عبهر می‌شود
یک پاره گوهر می‌شود یک پاره لعل و کهربا
One part becomes green, one part becomes ruby
One part becomes a precious gem, one part becomes ruby and amber
ای طالب دیدار او بنگر در این کهسار او
ای که چه باد خورده‌ای ما مست گشتیم از صدا
O seeker of His vision, look in this forest of His
O you who have tasted the wind, we have become intoxicated by the sound
ای باغبان ای باغبان در ما چه درپیچیده‌ای
گر برده‌ایم انگور تو تو برده‌ای انبان ما
O gardener, O gardener, why are you entangled within us?
If we have taken the grapes, it is you who have taken our basket
گر زان که نئی طالب جوینده شوی با ما
If you are not a seeker, become one and join us
If you are not a musician, become one and sing with us
گر زان که نه‌ای طالب جوینده شوی با ما
ور زان که نه‌ای مطرب گوینده شوی با ما
If you are not destitute in love, become impoverished
If you are not a lord, become a servant with us
گر زان که تو قارونی در عشق شوی مفلس
ور زان که خداوندی هم بنده شوی با ما
One candle can ignite a hundred candles in this gathering
Whether you are dead or alive, become alive with us
یک شمع از این مجلس صد شمع بگیراند
گر مرده‌ای ور زنده هم زنده شوی با ما
It will open your feet and reveal light to you
So that your entire being, like a flower, may blossom with laughter
پاهای تو بگشاید روشن به تو بنماید
تا تو همه تن چون گل در خنده شوی با ما
Step into the tavern for a moment and behold the living hearts
Throw away the silk, become intoxicated in the tavern with us
در ژنده درآ یک دم تا زنده دلان بینی
اطلس به دراندازی در ژنده شوی با ما
When the seed is scattered, it sprouts and becomes a tree
If you grasp this secret, you will be scattered with us
چون دانه شد افکنده بررست و درختی شد
این رمز چو دریابی افکنده شوی با ما
Shams Tabrizi speaks with the bud of the heart
When your eyes open, you will become the seer with us
شمس الحق تبریزی با غنچه دل گوید
چون باز شود چشمت بیننده شوی با ما
زهی عشق، زهی عشق، که ماراست خدایا
Oh, love, oh, love, how true it is, O God
How sweet, how good, how beautiful it is, O God
زهی عشق زهی عشق که ما راست خدایا
چه نغزست و چه خوبست و چه زیباست خدایا
How warm we are, how warm we are from this love like the sun
How hidden, how hidden, how manifest it is, O God
چه گرمیم چه گرمیم از این عشق چو خورشید
چه پنهان و چه پنهان و چه پیداست خدایا
Oh, moon, oh, moon, oh, companion of the wine
You have made the soul and the world ecstatic, O God
زهی ماه زهی ماه زهی باده همراه
که جان را و جهان را بیاراست خدایا
Oh, fervor, oh, fervor, that has stirred the universe
Oh, work, oh, burden, that is there, O God
زهی شور زهی شور که انگیخته عالم
زهی کار زهی بار که آن جاست خدایا
The king of riders has fallen, fallen
Oh, circle, oh, circle, that has risen, O God
فروریخت فروریخت شهنشاه سواران
زهی گرد زهی گرد که برخاست خدایا
We have fallen, fallen, as if we will not rise
We do not know, we do not know what commotion it is, O God
فتادیم فتادیم بدان سان که نخیزیم
ندانیم ندانیم چه غوغاست خدایا
From every corner, a different smoke arises
Again and again, what a tumult it is, O God
ز هر کوی ز هر کوی یکی دود دگرگون
دگربار دگربار چه سوداست خدایا
There is no trap, no chain, why are we bound?
What bond, what chain, that is standing, O God
نه دامیست نه زنجیر همه بسته چراییم
چه بندست چه زنجیر که برپاست خدایا
What a pattern, what a pattern in the cauldron of hearts
It is strange, it is strange, from above, O God
چه نقشیست چه نقشیست در این تابه دل‌ها
غریبست غریبست ز بالاست خدایا
Be silent, be silent, until it is revealed
For strangers have taken over, left and right, O God
خموشید خموشید که تا فاش نگردید
که اغیار گرفتست چپ و راست خدایا
در میان عاشقان عاقل مبا
Do not be wise among lovers, especially in the realm of love
Especially in love, this ruby robe is unique
در میان عاشقان عاقل مبا
خاصه اندر عشق این لعلین قبا
Far away are the wise ones from the lovers
Far away is the scent of the rose garden from the morning breeze
دور بادا عاقلان از عاشقان
دور بادا بوی گلخن از صبا
If a wise one enters, say there is no way
But if a lover enters, say a hundred greetings
گر درآید عاقلی گو راه نیست
ور درآید عاشقی صد مرحبا
The assembly of sacrifice and strict reason
Profit lies in being a lover, not in calculation
مجلس ایثار و عقل سخت گیر
صرفه اندر عاشقی باشد وبا
Love feels ashamed in the presence of rationality
Old age is worthless in the days of the morning breeze
ننگ آید عشق را از نور عقل
بد بود پیری در ایام صبا
Open the door, O lovers, faster than the wind
Life without love is like a desert
خانه بازآ عاشقا تو زوترک
عمر خود بی‌عاشقی باشد هبا
Shams Tabrizi cannot be captured by reason
Put your hand on your heart and go, oh soul!
جان نگیرد شمس تبریزی به دست
دست بر دل نه برون رو قالبا
آمد بهار جان‌ها ای شاخه تر برقص آ
Spring has come, oh vibrant soul, dance away!
Like Joseph’s arrival, rejoice and dance away!
Oh king of love, nurturing like a lioness,
Oh lion, roar with passion, let the soul of the father dance away!
آمد بهار ِ جان‌ها ای شاخ ِ تر به رقص آ
چون یوسف اندر آمد، مصر و شکر! به رقص آ
ای شاه ِ عشق‌پرور مانند ِ شیر ِ مادر
ای شیر! جوش‌در رو. جان ِ پدر به رقص آ
When you saw the mace-like curls, like a spinning ball,
You cut off your feet and head, dance away without feet and head!
چوگان ِ زلف دیدی، چون گوی دررسیدی
از پا و سر بریدی. بی‌پا و سر به رقص آ
With a sword in hand, bloodied, he asked me, “How are you?”
I said, “Come, for it is good!” He said, “No, it is evil!” Dance away!
تیغی به دست، خونی. آمد مرا که: چونی؟
گفتم بیا که خیر است! گفتا: نه! شر! به رقص آ
From love, the crown-bearers become like raindrops in His sphere,
What matter is there for garments? Oh lovely waist, dance away!
از عشق، تاج‌داران در چرخ ِ او چو باران
آن جا قبا چه باشد؟ ای خوش کمر به رقص آ
Oh intoxicated one who has become one with existence,
The parchment of annihilation has arrived, for the journey, dance away!
ای مست ِ هست گشته! بر تو فنا نبشته.
رقعه‌ی فنا رسیده. بهر ِ سفر به رقص آ
In hand, the cup of wine, my idol has come on foot,
If you are not material, dance away with the masculine king!
در دست، جام ِ باده آمد بُت‌ام پیاده
گر نیستی تو ماده، ز آن شاه ِ نر به رقص آ
The end of war has come, the melody of the harp has arrived,
Joseph has emerged from the well, oh ignorant one, dance away!
پایان ِ جنگ آمد. آواز ِ چنگ آمد
یوسف زِ چاه آمد. ای بی‌هنر! به رقص آ
How long will there be promises? And this head, should it remain in prostration?
Has separation taken away color and effect? Dance away!
تا چند وعده باشد؟ و این سَر به سجده باشد؟
هجر اَم ببُرده باشد رنگ و اثر؟ به رقص آ
When will that moment come when someone says to me:
“Oh, ignorant one, become annihilated! Oh, knowledgeable one, dance away!”
کی باشد آن زمانی، گوید مرا فلانی
ک‌ای بی‌خبر! فنا شو! ای باخبر! به رقص آ
Our peacock will emerge and those colors will shine,
It will soar with the bird of the soul, without wings and feathers, dance away!
طاووس ِ ما درآید و آن رنگ‌ها برآید
با مرغ ِ جان سراید: بی‌بال و پر به رقص آ
Blind and crippled is the world, the remedy is seen through Christ,
Mary, mother of Jesus, has said: “Oh, blind and crippled one, dance away!”
کور و کران ِ عالَم، دید از مسیح، مرهم
گفته مسیح ِ مریم: ک‌ای کور و کر! به رقص آ
He is the master, the sun of religion, Tabriz is the envy of China,
In the spring of His beauty, trees and branches dance away!
مخدوم، شمس الدین است، تبریز رشک چین است
در بهار حسنش، شاخ و شجر به رقص آ
Read More:
6 Attar of Nishapur Poems: the Persian Poetry of Attar
Related Posts
