Share:
Ferdowsi famous poems in English and Farsi
Hakim Abu’l-Qasem Ferdowsi (940–1025) was born in the family of wealthy land owners (the class known as dehqan) in Tus, in northeast Iran’s province of Khorasan and lived during the medieval Islamic period. The “Shahnameh” is an epic poem that chronicles the mythical and historical past of Iran, spanning from its legendary beginnings to the fall of the Sassanian Empire. Ferdowsi spent over three decades composing this masterpiece, completing it around 1010 CE.
Ferdowsi’s “Shahnameh” has had a profound influence on Persian culture and identity. It has become an essential part of the Persian literary canon, preserving many historical and cultural aspects of ancient Iran. Ferdowsi’s work also helped to preserve and promote the Persian language, as he wrote the “Shahnameh” in classical Persian, which had a significant impact on the development of the modern Persian language.
Ferdowsi’s most notable and renowned work is the epic poem “Shahnameh” (The Book of Kings), as mentioned earlier. However, he also wrote some other poems and works, although they are not as famous as the “Shahnameh.” Some of his other poems include:
ندانی که ایران نشست منست
جهان سر به سر زیر دست منست
هنر نزد ایرانیان است و بس
ندادند شیر ژیان را بکس
همه ی یک دلانند یزدان شناس
به نیکی ندارند از بد هراس
چنین گفت موبد که مرد بنام
به از زنده دشمن بر او شاد کام
اگر کشت خواهد تو را روزگار
چه نیکو تر از مرگ در کار زار
همه ی روی یکسر بجنگ آوریم
جهان بر بد اندیش تنگ آوریم
“Do you not know that Iran is my dwelling place?
The world from head to foot is under my command.
Art belongs to the Iranians, and that is enough;
They did not yield the lion’s share to anyone.
All are of one heart, God-fearing,
Doing good deeds, having no fear of evil.
Thus spoke the Mobed (high priest) whose name was famous,
Better to die than to live with a triumphant enemy.
If Time wishes to kill you,
What could be better than to die in the battlefield?
Let us all fight with one accord,
Let us make the wicked thinker feel constrained.”
چو ایران مباشد تن من مباد
بدین بوم و بر زنده یک تن مباد
اگر سر به سر تن به کشتن دهیم
ازآن به که کشور به دشمن دهیم
“If there is no Iran, let my body not be;
If only one live body is in this world, let it be me.
If we put head to head and body to slaughter,
Let it be to protect our homeland from the enemy.”
به یزدان چنین گفت کای دادگر
تو دادی مرا دانش و زور و فر
چو دیدار یابی به شاخ سخن
بدانی که دانش نیاید به بن
اگر چند بخشی ز گنج سخن
بر افشان که دانش نیاید به بن
“To God, he said, ‘O Giver of gifts,
You have given me knowledge, strength, and greatness.
When you attain a glimpse of knowledge’s branch,
You will know that knowledge cannot be confined to a root.
Even if you distribute portions from the treasure of wisdom,
Know that knowledge cannot be limited to a mere root.”
اگر دانشی مرد گوید سخن
تو بشنو که دانش نگردد کهن
به رنج اندر ار تنت را رواست
که خود رنج بردن به دانش سزاست
بیاموز و بشنو ز هر دانشی
بیابی ز هر دانشی رامشی
ز خورد و ز بخشش میاسای هیچ
همه ی دانش و داد دادن بسیچ
“If a knowledgeable person speaks, listen,
For knowledge does not become old.
If it is fitting for your body to endure hardship,
Know that suffering is the appropriate consequence of knowledge.
Learn and listen to every branch of knowledge,
You will find peace from each branch of knowledge.
Do not be heedless of learning and forgiveness;
All knowledge and giving are delightful.”
میاسای از آموختن یک زمان
ز دانش میفکن دل اندر گمان
همیشه یکی دانشی پیش دار
ورا چون روان و تن خویش دار
فزون است ازآن دانش اندر جهان
که بشنود گوش آشکار و نهان
“Always seek to learn, throughout your life,
Throw the heart into thoughts about knowledge.
Always possess some knowledge,
Guard it like your soul and body.
The knowledge heard with open and hidden ears
Is greater than any other knowledge in the world.”
نمانیم که این بوم ویران کنند
همی تاراج از شهر ایران کنند
نخوانند بر ما کسی آفرین
چو ویران بود بوم ایران زمین
بیارای دل رابه دانش که ارز
به دانش بود چو بدانی بورز
به دانش بود مرد را ایمنی
ببندد ز بد دست آهرمنی
به دانش بود بیگمان زنده مرد
خنک رنجبردار پایند مرد
چنین گفت داننده دهقان پیر
که دانش بود مرد را دستگیر
هر آن مغز کو را خرد روشنست
ز دانش به گرد تنش جوشنست
یک فارسی بود هشیار نام
که بر چرخ کردی به دانش لگام
“We will not let them devastate this land;
They will only plunder the cities of Iran.
No one will praise us
When the land of Iran becomes a ruin.
Enrich your heart with the treasure of knowledge;
Through knowledge, you will attain greatness.
Through knowledge, a man finds security;
It protects him from the evil hand of Ahriman (evil spirit).
Through knowledge, the living man becomes free;
Blessed is the patient, enduring man.
Thus spoke the wise old farmer,
Knowledge is the captor of men.
The brain that is adorned with wisdom
Is like armor for the body.
One wise man was called ‘Hoshiyar’ (the cautious one),
He wielded the sword of knowledge in the world.”
چه ناخوش بود دوستی با کسی
که بهره ندارد ز دانش بسی
که بیکاری او ز بی دانشی است
به بی دانشان بر بباید گریست
“How unpleasant it is to be friends with someone
Who lacks the benefit of knowledge.
For their idleness stems from ignorance,
One must weep for the ignorant ones.”
مکن دوستی با دروغ آزمای
همان نیز با مرد ناپاک رای
دو گیتی بیابد دل مرد راد
نباشد دل سفله یک روز شاد
ستوده کسی کو میانه گزید
تن خویش را آفرین گسترید
شما را جهان آفرین یار باد
همیشه سر بخت بیدار باد
“Do not test friendship with lies,
Similarly, do not trust an impure man.
Two kinds of fortune may find a man’s heart,
May a lowly heart never know joy.
Praised is the one who chooses moderation,
They nurture their own well-being.
May the world-creator be your friend,
May you always have a vigilant fate.”
بهر جایگه یار درویش باش
همه راد با مردم خویش باش
ببین نیک تا دوستدار تو کیست
خردمند و انده‌گسار تو کیست
به خوبی بیارای و فردا مگوی
که کژی پشیمانی آرد بروی
“Be a friend to the destitute wherever you go,
Treat everyone as if they are your own people.
See who your true friend is,
The wise and the one who pleads for your welfare.
Show kindness and generosity without hesitation,
For deceit will bring you regret in the end.”
چو شاه اندر آمد چنان جای دید
پرستنده هر جای برپای دید
چنین گفت کای دادگر یک خدای
به خوبی توی بنده را رهنمای
مبادا جز از داد آیین من
مباد آز و گردنکشی دین من
همه کار و کردار من داد باد
دل زیردستان به ما شاد باد
گر افزون شود دانش و داد من
پس از مرگ روشن بود یاد من
همه زیردستان چو گوهرفروش
بمانند با نالهٔ چنگ و نوش
“When the King entered, such a sight I beheld,
Devotees established at every place.
He said, ‘O bestower, the only true God,
In goodness, be a guide to Your servant.
Let nothing except Your gift be my custom,
Let not greed or tyranny be my faith.
All my affairs and actions are Your gift,
May the hearts of Your servants be glad.
If knowledge and faith increase in me,
After death, my remembrance will shine.
All Your servants are like pearl merchants,
Remaining with the sound of harp and wine.”
از آن پس که بسیار بردیم رنج
به رنج اندرون گرد کردیم گنج
شما را همان رنج پیشست و ناز
زمانی نشیب و زمانی فراز
چنین است کردار گردان سپهر
گهی درد پیش آرَدَت ، گاه مهر
گهی بخت گردد چو اسپی شموس
به نُعم اندرون زُفتی آردت و بؤس
بدان ای پسر کاین سرای فریب
ندارد ترا شادمان بی‌نهیب
نگهدار تن باش و آن خرد
چو خواهی که روزت به بد نگذرد
بدان کوش تا دور باشی ز خشم
به مردی به خواب از گنهکار چشم
چو خشم آوری هم پشیمان شوی
به پوزش نگهبان درمان شوی
به فردا ممان کار امروز را
بر تخت منشان بدآموز را
مجوی از دل عامیان راستی
که از جست و جو آیدت کاستی
وزیشان ترا گر بد آید خبر
تو مشنو ز بدگوی و انده مخور
نه خسروپرست و نه یزدان‌پرست
اگر پای گیری سر آید به دست
بترس از بد مردم بدنهان
که بر بدنهان تنگ گردد جهان
سخن هیچ مگشای با رازدار
که او را بود نیز انباز و یار
سخن بشنو و بهترین یادگیر
نگر تا کدام آیدت دلپذیر
سخن پیش فرهنگیان سخته گوی
گه می نوازنده و تازه‌روی
مکن خوار خواهنده درویش را
بر تخت منشان بداندیش را
هرانکس که پوزش کند بر گناه
تو بپذیر و کین گذشته مخواه
همه داده ده باش و پروردگار
خنک مرد بخشنده و بردبار
چو دشمن بترسد شود چاپلوس
تو لشکر بیارای و بربند کوس
به جنگ آنگهی شو که دشمن ز جنگ
بپرهیزد و سست گردد به ننگ
وگر آشتی جوید و راستی
نبینی به دلش اندرون کاستی
ازو باژ بستان و کینه مجوی
چنین دار نزدیک او آب‌روی
چو بخشنده باشی گرامی شوی
ز دانایی و داد نامی شوی
تو پند پدر همچنین یاددار
به نیکی گرای و بدی باد دار
همی خواهم از کردگار جهان
شناسندهٔ آشکار و نهان
که باشد ز هر بد نگهدارتان
همه نیک نامی بود یارتان
ز یزدان و از ما بر آن کس درود
که تارش خرد باشد و داد پود
نیارد شکست اندرین عهد من
نکوشد که حنظل کند شهد من
بیا تا همه دست نیکی بریم
جهان جهان را به بد نسپرسم
گر ایوان ما سر به کیوان برست
ازان بهرهٔ ما یکی چادرست
چو پوشند بر روی ما خون و خاک
همه جای بیمست و تیمار و باک
بیابان و آن مرد با تیز داس
کجا خشک و تر زو دل اندر هراس
تر و خشک یکسان همی بدرود
وگر لابه سازی سخن نشنود
دروگر زمانست و ما چون گیا
همانش نبیره همانش نیا
به پیر و جوان یک به یک ننگرد
شکاری که پیش آیدش بشکرد
جهان را چنینست ساز و نهاد
که جز مرگ را کس ز مادر نزاد
ازین در درآید بدان بگذرد
زمانه برو دم همی بشمرد
چو زال این سخنها بکرد آشکار
ازو شادمان شد دل شهریار
ز مادر همه مرگ را زاده‌ایم
برینیم و گردن ورا داده‌ایم
“Since we have endured much suffering,
We have collected treasures in our souls.
Such is the way of the world, sometimes up, sometimes down,
Enjoy moments of bliss and prepare for the hardships.
O Creator, grant me guidance to be virtuous,
May my deeds always be in accordance with Your will.
Let not my desires lead me astray,
May I stay content and righteous.
My actions are like the movements of the heavens,
Sometimes pain comes forward, and other times grace.
Fortunes may come and go like a galloping horse,
With abundance and scarcity, blessings and hardship.
Beware of deceitful people in this treacherous abode,
They won’t bring you true happiness.
Be cautious and mindful of your body and wisdom,
So you may have peaceful days without regret.
Strive to keep your anger at bay,
Forgo judging a sinful man by their slumbering deeds.
If you show anger, you will later repent,
Seek forgiveness and be the keeper of your cure.
Do not delay tasks for tomorrow, act today,
And don’t give power to a cunning, malicious man.
Keep the company of the wise and the knowledgeable,
They will play melodies and offer new insights.
Do not humiliate a needy beggar,
Respect the thoughtful, humble mind.
Avoid false flattery and insincere praise,
Stay true to yourself, and don’t be deceived.
Beware of hypocrites and those with hidden intentions,
For they will harm you in disguise.
Listen to the wise and learned,
And see which advice brings you comfort.
Speak truthfully in the presence of the knowledgeable,
They will respect and honor you for it.
Be generous and compassionate to those in need,
May you be a kind and patient benefactor.
Do not seek revenge or harm your enemies,
Forgiveness and kindness are the traits of the noble.
When a battle is inevitable, be courageous,
Enemies will retreat if they sense your strength.
And if peace and honesty are sought,
Avoid causing harm and scorn.
Strive to be known as an honest person,
For honesty is a treasure, hidden or revealed.
May you fear neither God nor me,
But let your deeds and thoughts be your guiding light.
Seek recognition from both God and people,
For goodness and a righteous name are your allies.
Be a good friend to those who are poor,
And shun the thoughts of ill-minded people.
Always remember, and let no one forget,
That from God and from us, blessings have come.
Let us be like falcons with wings spread,
Wherever we go, may goodness abound.
If our palace extends towards the sky,
A single sheet is enough for us.
Dry and wet, all the same,
Worthy of our attention, as long as we live.
Look not upon old and young with prejudice,
For prey is prey, no matter its age.
The world is a stage of grand display,
Except death, there is nothing from a mother’s womb.
So, we shall pass through this door,
And that which we have given, we shall receive in return.”
Read More:
Houshang ebtehaj poems in farsi and english
Related Posts
